Giải mã bí ẩn tiếng hét Lý Tiểu Long và những truyền nhân

Báo Tuổi trẻ Đời sống – Số thứ 5 ra ngày 5/5/2011 có bài viết về CLB Võ thuật Long Quân – Võ đường Triệt Quyền Đạo Việt Nam của Nhà báo bút danh Hiển Sư. Sau đây là nguyên văn bài báo với nhan đề :

Giải mã bí ẩn tiếng hét Lý Tiểu Long và những truyền nhân

Triệt Quyền Đạo Việt Nam

Khả năng biểu cảm của nét mặt, uy lực của ánh mắt và tiếng thét đều có thể trở thành vũ khí. Trước đối thủ, bạn nên quên hết những đòn thế cứng nhắc mà bạn đã được học trong võ đường mà chiến đấu bằng tiềm thức của mình. Bạn hãy trở thành một con mãnh thú, mà đã là mãnh thú thì không thể thiếu tiếng hét góp phần hạ gục đối thủ. Đó là lời tâm sự của võ sư Bùi Trọng Quốc Quân, người đứng đầu về nghiên cứu và phát triển Triệt Quyền Đạo tại Việt Nam.

Diễn viên Trần Quốc Khôn, người thủ vai Lý Tiểu Long trong bộ phim truyền hình “Lý Tiểu Long truyền kỳ” tiết lộ : “Mặc dù được học nhiều môn phái võ và một năm Triệt Quyền Đạo, nhưng anh không thể nào thể hiện được tiếng hét uy lực và ma quái giống Lý Tiểu Long. Cuối cùng, đạo diễn phải lồng vào tiếng hét nguyên bản của họ Lý.

Võ sư Bùi Trọng Quốc Quân giải thích : “Phải là người hiểu được triết lý Triệt Quyền Đạo mới có thể cất lên tiếng hét uy lực. Tiếng hét đó phải nhịp nhàng với đòn đánh mới phát huy được hiệu quả. Có lần một học trò của võ sư bị 2 người đàn ông to khỏe tấn công. Trong lúc xung đột, anh ta sử dụng tiếng hét theo thói quen, đối phương ngẩn người ra một lúc. Thế là quá đủ, 2 gã đàn ông bị quật ngã ngay sau đó. Theo võ sư Quân, đòn đánh của Triệt Quyền Đạo có tốc độ khủng khiếp. Chỉ cần mất tập trung khoảng ¼ giây vì tiếng hét, có nghĩa là người ấy nắm phần thất bại.

Những ngờ vực xung quanh tiếng mèo kêu hoang dại

Thuở nhỏ, tôi và rất nhiều đứa trẻ cùng thế hệ từng coi Lý Tiểu Long là thần tượng. Chúng tôi thường dán những tấm hình của ông đầy nhà và thường ghen tỵ nhau mỗi khi có đứa bạn sưu tập được tấm hình đẹp. Mỗi khi thuê được một cuốn video phim của Lý Tiểu Long, chúng tôi lại cùng nhau xem phim và bình luận. Gần nhà tôi có một vị võ sư, thỉnh thoảng chúng tôi mời ông cùng xem phim và hỏi ông về những đòn thế của Lý Tiểu Long sử dụng. Một lần sau khi xem xong một bộ phim, ông có nói rằng nếu ai từng học võ, xem những bộ phim này có thể học được rất nhiều. Lý Tiểu Long không phải đóng phim mà là chiến đấu thực sự. Chỉ có điều ông không thích những tiếng mèo gào hoang dại mà họ Lý kia thể hiện. Theo ông, nó quá cường điệu và chỉ có trên phim ảnh. Ông đã chạm vào thần tượng của chúng tôi và lập tức ông bị lũ trẻ nhao nhao phản đối. Đứa thì cho rằng Lý Tiểu Long sử dụng võ mèo thì phải kêu tiếng mèo, đứa thì bảo đấy là…sư tử hống, đối phương chỉ cần nghe thấy là mất hết nội lực…và kết cục là chúng tôi không bao giờ mời vị võ sư đó cùng xem phim nữa.

Cho đến tận bây giờ, công nghệ phát triển, có rất nhiều bộ phim võ thuật với những pha hành động rất đẹp mắt được nâng tầm bởi kỹ xảo hiện đại. Thế nhưng các nhà lý luận điện ảnh thế giới vẫn nhận xét rằng, phim võ thuật của Lý Tiểu Long mới là kinh điển. Một số võ sư trên Thế giới còn nghiên cứu kỹ những đòn đánh trong phim và cả tiếng kêu khi chiến đấu của họ Lý. Họ cho rằng Lý Tiểu Long từng là sinh viên khoa triết, những tiếng kêu của Lý Tiểu Long chắc chắn phải có một triết lý nào đó chứ không phải đơn thuần là tạo “phong cách” như một số người nghĩ.

Thế nhưng lời nhận xét của vị võ sư gần nhà luôn ám ảnh tôi. Sau này tôi có dịp trò chuyện với một võ sư môn phái Thiếu Lâm, ông giải thích rằng trong quyền pháp Thiếu Lâm có khẩu quyết “Tú như miêu, đẩu như hổ, hành như long, thanh như lôi” có nghĩa là khi chiến đấu cần phải mềm mại như mèo, lắc lư như hổ, dáng đi như rồng, tiếng hét như sấm. Điều này cho thấy người xưa ngoài chú trọng đến động tác thân thể còn rất đề cao tầm quan trọng của tiếng hét.

Trong nhiều bí kíp võ thuật có nói đến lục công, người nào luyện đủ 6 thứ công phu đó sẽ là cao thủ thượng thừa. 6 thứ công phu đó luyện về THẦN, Ý, HÌNH, LỰC, THANH, KHÍ. Âm thanh đứng thứ 5 trong 6 thứ công phu mà người luyện võ phải tập. Tiếng hét giữ một vị trí rất quan trọng trong võ thuật. Hét để áp đảo tinh thần đối phương, hét để tăng sức mạnh ra đòn, hét để đả thông khí huyết, hét để tinh thần bản thân thêm vững vàng, hét để đồng đội thêm sức mạnh…Tuy tiếng hét trong võ thuật quan trọng là vậy nhưng theo vị võ sư này hiện nay rất ít môn phái luyện hét, hoặc có luyện thì cũng không được chú trọng. Theo ông, tiếng hét phải được phát từ đan điền, người ta dồn nội lực tạo nên tiếng hét uy dũng mạnh mẽ mới có thể trấn áp được đối phương. Thế nhưng tiếng hét của Lý Tiểu Long tuy đầy nội lực nhưng lại giống tiếng hú, tiếng kêu của loài dã thú. Điều này nằm ngoài sự hiểu biết của ông. Ông khuyên tôi muốn tìm hiểu về điều này tôi nên gặp người đứng đầu về nghiên cứu, phát triển Triệt Quyền Đạo tại Việt Nam, đó chính là võ sư Bùi Trọng Quốc Quân.

Những “truyền nhân” của Lý Tiểu Long

Võ sư Quân gần 40 tuổi, dáng người nhỏ nhắn và rất…hiền lành. Điều đó khiến tôi có đôi chút nghi ngờ về “khả năng” của vị võ sư này. Thế nhưng khi chứng kiến anh làm mẫu một đường quyền trước các võ sinh, tôi thấy anh biến thành con người khác, đầy dũng mãnh và uy lực. Những nghi ngờ của tôi hoàn toàn tan biến.

Con đường đến với Triệt Quyền Đạo của võ sư Quân hoàn toàn bất ngờ. Từ nhỏ anh đã đam mê võ thuật và được học quyền cước từ nhiều môn phái khác nhau. Nhờ sự chăm chỉ luyện tập, anh thuộc rất nhiều bài võ và đi quyền rất chuẩn. Thế nhưng có một biến cố xảy ra tạo bước ngoặt cuộc đời anh. Trong một lần chở bố đi trên đường, xe của anh va chạm với một người đàn ông, người này không nói không rằng bất ngờ tung một cú đấm rất nhanh làm anh không kịp trở tay. Cú đấm làm anh chảy máu mồm và một nỗi day dứt: “Tại sao mình học võ đã lâu mà không thể tránh được một cú đấm ?”. Sau rất nhiều ngày suy nghĩ, anh nhận ra rằng từ trước tới giờ, anh chỉ chú tâm học quyền còn những lần đấu đối kháng rất ít. Điều này khiến anh không có kinh nghiệm đối phó với những cú đánh bất ngờ. Anh muốn tìm một thứ quyền thuật thật hiệu quả, nó có thể không hoa mỹ nhưng giúp anh kỹ năng khống chế đối thủ một cách tốt nhất. Môn võ đấy chỉ có thể là Triệt Quyền Đạo mà người sáng lập ra nó chính là huyền thoại Lý Tiểu Long.

Sau nhiều năm nghiên cứu và tập luyện Triệt Quyền Đạo. Võ sư Quân mở võ đường dạy môn võ này và có rất đông môn sinh theo học. Võ đường Triệt Quyền Đạo của võ sư Quân nằm trong khuôn viên trường tiểu học Nguyễn Tri Phương trên đường Quán Thánh, Hà Nội. Hằng tuần vào buổi tối thứ 2, 4, 6 nơi đây lại rộn ràng tiếng lách cách của côn nhị khúc, của đoản côn va chạm nhau và có cả tiếng hét rất đặc trưng của Triệt Quyền Đạo.

Theo võ sư Quân, Triệt Quyền Đạo là tổng hợp những kỹ năng chiến đấu hiệu quả nhất của rất nhiều môn phái. Khi chiến đấu ở khoảng cách xa, Triệt Quyền Đạo sử dụng những kỹ thuật linh động của quyền anh, dũng mãnh của karate…đôi khi áp dụng cả bộ pháp uyển chuyển của đấu kiếm phương Tây. Nhưng khi đối phương áp sát, những tuyệt kỹ của nền tảng Vĩnh Xuân quyền lại được phát huy. Những thế quyền của Vĩnh Xuân quấn quýt khiến cho đôi tay của đối phương trở nên vô nghĩa. Khi đó võ sinh Triệt Quyền Đạo có rất nhiều chiêu thức để hạ gục đối thủ. Đặc biệt trong Triệt Quyền Đạo có kungfu thốn quyền. Khi áp sát đối thủ, đòn đánh đó chỉ cần lấy đà 1cm nhưng phát lực có thể làm đối thủ bay ra 3m. Đó là một tuyệt kỹ mà huyền thoại Lý Tiểu Long học được của danh sư Diệp Vấn. Nhưng để phát huy được tối đa hiệu quả tổng hợp của các môn võ trên, phải cần đến một thứ triết lý gọi là : Tinh thần Triệt Quyền Đạo.

Võ sư Quân tiết lộ : “Một cao thủ Triệt Quyền Đạo khi bước ra võ đài, họ phải biết quên hết những đòn thế cứng nhắc mà họ đã học. Họ sẽ chiến đấu bằng tiềm thức, bằng phản xạ của chính mình. Khi đó đòn đánh sẽ thanh thoát hơn, phản xạ nhanh, mạnh hơn và từ đó họ dễ dàng chiến thắng đối thủ”. Ông cho rằng Triệt Quyền Đạo chỉ là một môn võ, một tư tưởng, một triết lý chiến đấu chứ không phải là một môn phái, thế nhưng môn sinh Triệt Quyền Đạo được học, được nghiên cứu các tuyệt chiêu của nhiều môn phái. Quan trọng hơn cả, họ được học tinh thần của Triệt Quyền Đạo.

Giải mã tiếng mèo kêu của Lý Tiểu Long

Có lần võ sư Quân biểu diễn tại một đại hội võ thuật, một vị võ sư tiền bối đã hết sức ngạc nhiên khi thấy anh thường ngày dáng vẻ thư sinh nhưng khi biểu diễn anh hoang dại như một con hổ. Sự mạnh mẽ, hoang dã như mãnh thú đó chính là tinh thần của Triệt Quyền Đạo.
Võ sư Quân giải thích : “Triệt Quyền Đạo rất chú trọng đến thiền, tĩnh. Khi gạt bỏ hết những suy nghĩ về kỹ thuật, đòn thế, tâm trí họ trở nên vô cùng tĩnh lặng. Sự tĩnh tại đó giúp cảm nhận chính xác đòn đánh của đối phương từ trước khi họ ra đòn, và những đòn thế phản công sẽ phát ra từ tiềm thức. Lúc họ có được những phản xạ nhanh nhất, mạnh nhất chính là lúc tâm trí họ tĩnh tại nhất.

Những tiếng hú, tiếng hét hoang dại như mèo kêu trong Triệt Quyền Đạo không phải là bắt chước tiền nhân Lý Tiểu Long, cũng không phải là thứ gia vị được thêm nếm trên phim ảnh. Tiếng hét giống loài mèo hoang giúp cho người chiến đấu quên đi những đòn thế cứng nhắc. Tiếng hét giúp tâm trí tĩnh tại. Tiếng hét giúp họ trở nên hoang dại hơn, bản năng hơn, nhậy cảm hơn. Tiếng hét giúp nâng cao tinh thần, làm nao núng đối phương, làm tăng kình lực. Tiếng hét phải được phát ra từ cảm xúc của con tim chứ không phải từ lý trí. Tiếng hét là một phần không thể thiếu làm nên tinh thần Triệt Quyền Đạo”.

Đc đc